Da će nam biti toplije kada se ogrnemo vunenim džemperima i ćebićima poznato nam je svima. To je razlog što se ovčija vuna kao izolacija ispituje i testira za termoizolaciju kuća. U prilog ide činjenica da je to materijal koji imamo u dovoljnim količinama oko nas. Većina proizvedene vune je gruba i neupotrebljiva za tekstilnu industriju.
Ovčija vuna kao izolacija je prirodan materijal odličnih termoizolacionih i drugih karakterisitka. Zbog čega ju je svet prepoznao kao sinonim za kvalitet prirodnih svojstava, sve o njenim karakteristikama i upotrebi vune kao materijala za izolaciju pročitajte u daljem tekstu.
Zašto se ovčija vuna kao izolacija sve više koristi i pored modernih materijala
Činjenica je da su današnji moderni izolacioni materijali vrhunskih performansi. Da štede energiju (samim tim i novac), a čine boravak u prostoru prijatnijim i zdravijim. Najvažnije je i da ujedno ne štete ljudima i okolini. To se ne može reći i za sam proces njihove proizvodnje.
Proizvodnja staklene i kamene vune, kao i stiropora zahteva veliku količnu energije. Procenjuje se da više od 30% svetskog otpada čini građevinski otpad. Zbog toga se u zapadnoevropskim zemljama može naći cela paleta proizvoda za izolaciju od prirodnih materijala koji se jednostavnim tehnološkim postupkom prerađuju za primenu u građevinarstvu. Među njima je i ovčija vuna.
Ovčija vuna kao izolacija i njena proizvodnja
Proizvodnja ovčije vune zahteva svega 14% energije koja se troši za proizvodnju staklene vune. Ovčija vuna jedan je od retkih građevinskih proizvoda koji ima najviši evropski sertifikat za kvalitet prirodnih svojstava. U svetu se koristi više od 20 godina.
Ovčija vuna kao izolacija na našem tržištu gotovo da je nepoznata
Evropa i Azija su na vrhu liste svetskih uvoznika, a godišnje troše preko 80% globalne ponude. U svetu se oko 30% godišnje svetske proizvodnje ovčije vune izvozi. Tržištem sirove vune ubedljivo vladaju Australija i Novi Zeland koji zajedno čine dve trećine godišnjeg svetskog izvoza.
Nakon striženja, vuna se pere i tretira hemikalijama neškodljivim za ljude, kako bi joj se dodatno povećala otpornost na moljce, insekte i požar. Presovanjem vune u ploče ili bale dobija se gust materijal koji može da se reže i kroji po meri, a potom ugrađuje na isti način kao i mineralna vuna.
Najčešće se prodaje u obliku ploča debljine 50, 75 i 100 milimetara gde je cena jednog kvadratnog metra debljine 50 milimetara na zapadnom tržištu od 6 evra pa naviše.
Ovčija vuna kao izolacija kod nas
U razvijenim zeljama ljudi su uveliko upoznati sa kvalitetima i prednostima koje ima ovčija vuna kao termoizolacija. Na domaćem tržištu na kom vladaju stiropor i mineralne vune, ovaj materijal gotovo da je nepoznat.
U Srbiji se kao i u većini okolnih zemalja ovčija vuna baca ili spaljuje. Razlog tome leži pre svega u niskoj ceni otkupa.
Kako tvrde stočari, otkupna cena ovčije vune je nedovoljna da se pokriju osnovni troškovi, a kamoli nešto i zaradi. Takođe tu je i činjenica da se prerada kao glavni izvor zarade obavlja uglavnom u inostranstvu. Zbog toga se kod nas većina od 3500t ovčije vune, koliko Srbija proizvede na godišnjem nivou, spali.
Dakle, glavni razlog što se ovčija vuna za izolaciju kod nas ne koristi, a kamoli masovno, leži u ceni. Na domaćem tržištu i u BIH postoje dve do tri fabrike za proizvodnju ovčije vune za izolaciju. Ploče od ovčije vune kreću se od oko 17 EUR/m2, što je skoro tri puta skuplje nego u Evropi.
Karakteristike ovčije vune kao izolacionog materijala
Za razliku od drugih vrsta prirodnih izolacija, ovčija vuna je izolacija životinjskog porekla. Vrlo prijatnu klimu unutar prostora stvara jer sadrži posebnu supstancu lanolin. Ovčija vuna omogućava odličan protok vazduha, a čisti se prozračivanjem. Zapaljiva je samo na visokim temperaturama. Odlikuje je i otpornost na mikroorganizme.
Ekološki je razgradiva i u normalnim okolnostima se ne raspada i ne buđa, što omogućava da kao efikasan toplotni izolator traje najmanje 50 godina.
Ovčija vuna ka izolacija ima vrhunkse karakteristike:
- Odlične termoizolacione karakteristike. Čak oko 20% bolje nego kod nekih drugih materijala za izolaciju. Koliko je materijal dobar termoizolator pokazuje koeficijent toplotne provodljivosti. Što je ovaj koeficijent manji, to materijal ima bolju izolacionu moć. Kod ovčije vune kreće se između 0.035–0.04W/mK što zavisi od gustine izolacije koja može biti od 18-30kg/m3 vune. Radi poređenja, toplotna provodljivost staklene vune iznosi 0,032–0,045 W/mK, a kamene 0,035–0,04 W/mK. Dakle, ovčija vuna kao termoizolacija ne zaostaje za mineralnim vunama.
- Ovčija vuna prečišćava vazduh jer uništava štetne materije iz vazduha. Ovu sposobnost ima zahvaljujući svojoj građi od vlaknastog proteina keratina i molekula amino kiselina koji neutrališu zagađujuće materije kao što su formaldehidi vezujući ih za sebe.
- Ovčija vuna reguliše vlažnost vazduha u prostoriji tako što može da upija ili otpušta vlagu u zavisnosti od vlažnosti prostorije. Ovčija vuna upija vlagu kada je vlažnost prostorije veća od vlažnosti vune u količini do 33% svoje težine, a da to ne utiče na njene termoizolacione sposobnosti. Takođe, ima sposobnost da otpušta vlagu kada je vlažnost sredine manja od vlažnosti vune.
- Ovčija vuna pruža odličnu zvučnu izolaciju, bolju čak za oko 30% od mineralnih vuna što je čini odličnim izborom za izolovanje škola i kancelarija.
- Ovčija vuna je nezapaljiva odnosno spada u negorive materijale koji ima spospobnost samogašenja. Pali se tek na temperaturi iznad 560°C i ne otpušta štetne gasove prilikom spaljivanja. Što je svrstava u „D“ kategoriju prema EN ISO 13501-1.
Primena ovčije vune kao izolacionog materijala
U teoriji ovčiju vunu kao izolacioni materijal moguće je koristiti za termoizolaciju gotovo svakog dela objekta. U praksi se ipak najčešće koristi za izolaciju potkrovlja, pregradnih zidova i u izgradnji eko i drvenih kuća. Sve više se korsiti i za izolacija spoljnih zidova kod sistema ventilirajućih fasada, naročito sa drvenim fasadama.
U odnosu na druge izolacione materijale, ovčija vuna kao izolacija je u prednosti zbog lake i brze ugradnje bez zaštitne opreme, pošto nema čestica i prašine. Kada se koristi ovčija vuna kao termoizolacija nije potrebno postavljati parne brane, što je svakako trošak manje. Kada se koristi spolja, omogućava da zidovi „dišu“ uz izuzetnu energetsku efikasnost.
Ovčija vuna za izolaciju se najčešće presuje u ploče ploče debljine 50, 75 i 100 mm. Pločama se oblažu zidovi i krov, a kada je u obliku vlakana koristi se za uduvavanje, za izolaciju šupljina i oplatu. Ugrađuje se na isti način kao i kamena ili staklena vuna s obzirom da je gust materijal koji može da se reže i kroji po meri.
Ovčija vuna kao izolacija
Proizvodnja današnjih izolacionih materijala troši dosta energije. Tu je i činjenica da je 30% svetskog otpada ustvari građevinski otpad. Zato se svet sve više okreće ka prirodnim materijalima za čiju proizvodnju se koristi malo energije. Ovi materijali imaju odlična termoizolaciona, ali i druga svojstva, a jedan od njih je i ovčija vuna.
Ovčija vuna kao izolacija na našem tržištu gotovo da je nepoznata, što ima veze sa cenom kako same sirovine tako i materijala za izolaciju. Table ovčije vune kod nas kreću se i do tri puta više nego u razvijenim zemljama Evrope koje su najveći potrošači ovčije vune za izolaciju kuća, dok je s druge strane cena otkupa sirove vune nedovoljna da se pokriju osnovni troškovi.
Ovčija vuna osim odličnih termoizolacionih karakteristika, koje su u rangu sa mineralnim vunama, ima i niz drugih, a to je da prečišćava vazduh u prostoriji, ima sposobnost da upija i otpušta vlagu regulišući količinu vlage u prostoru, negoroiva je i ima odlične zvukoizolacione sposobnosti. Iz svega navedenog ne čudi što se u razvijenim zemljama sve više upotrebljava za toplotnu izolaciju i što je prepoznata kao kvalitet prirodnih svojstava.
Još o prirodnim materijalima kao alternativi za izolaciju kuće pročitajte u našem tesktu o slami kao izolacionom materijalu.
Ana Glišić, d.i.g.
